Prowadzimy działalność naukową, wydawniczą,popuaryzatorską i edukacyjną. Obejmuje ona przede wszystkim wspieranie badań naukowych w dziedzinie jidyszystyki, inicjatyw edukacyjnych na rzecz dziedzictwa kultury jidysz oraz popularyzowanie nauki języka jidysz. Wspieramy również przedsięwzięcia wydawnicze z zakresu jidyszystyki.
To wielostronicowy widok tej sekcji do wydrukowania Kliknij aby wydrukować.
Nasze działania
1 - Konferencje
Realizując swoje cele statutowe, PTSJ organizuje i współorganizuje krajowe i międzynarodowe konferencje, sesje i warsztaty naukowe.
Dotychczas organizowaliśmy lub współorganizowaliśmy wydarzeń naukowe we współpracy z następującymi organizacjami: Instytut Judaistyki UJ, JCC Kraków, Żydowski Instytut Historyczny, Muzeum Historii Żydów Polskich POLIN, Katolicki Uniwersytet Lubelski, European Association for Jewish Studies. Wśród nich:
I INTERDYSCYPLINARNA KONFERENCJA POLSKIEGO TOWARZYSTWA STUDIÓW JIDYSZYSTYCZNYCH
„Studia nad językiem i kulturą jidysz w Polsce – przemiany, wyzwania i perspektywy” (Kraków, 7–9 maja 2013)
II INTERDYSCYPLINARNA KONFERENCJA POLSKIEGO TOWARZYSTWA STUDIÓW JIDYSZYSTYCZNYCH (Warszawa, 12-13 maja 2019)
„Studia nad językiem i kulturą jidysz w Polsce. Przemiany, wyzwania i perspektywy” (Warszawa, 12-13 maja 2019)
III INTERDYSCYPLINARNA KONFERENCJA POLSKIEGO TOWARZYSTWA STUDIÓW JIDYSZYSTYCZNYCH
„Jidyszland – nowe przestrzenie” (Warszawa, 20-21 listopada 2022)
„W KRĘGU PERECA”. MIĘDZYNARODOWA KONFERENCJA NAUKOWA (współorganizator)
Warszawa-Zamość, 7–10 września 2015 współorganizatorzy: Muzeum Historii Żydów Polskich POLIN, Polskie Towarzystwo Studiów Jidyszystycznych, Fundacja Ochrony Dziedzictwa Żydowskiego oraz Międzynarodowy Ośrodek Badań nad Historią i Dziedzictwem Kulturowym Żydów Europy Środkowej i Wschodniej Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego Jana Pawła II
„YIDDISHISM: MYTHOLOGIES AND ICONOGRAPHIES" (współorganizacja)
Warszawa 15–16 listopada 2015, współorganizatorzy: Pracownia Badań nad Kulturą Jidysz Żydowskiego Instytutu Historycznego, Maison de la Culture Yiddish — Bibliothèque Medem w Paryżu, Polskie Towarzystwo Studiów Jidyszystycznych, Fundacja im. Michała Friedmana.
2 - Publikacje
2.1 - Jidyszland. Nowe przestrzenie
Żydowski Instytut Historyczny im. E. Ringelbluma we współpracy z Polskim Towarzystwem Studiów Jidyszystycznych uruchomił serię wydawniczą Jidyszland, w której są prezentowane najcenniejsze pod względem artystycznym i poznawczym utwory literatury pięknej powstałej w języku jidysz na ziemiach polskich. Seria obejmie też ważne opracowania poświęcone kulturze jidysz. Jako tom pierwszy ukazała się monografia prof. Nathana Cohena Książki, pisarze i gazety – żydowskie życie kulturalne w Warszawie w latach 1918-1942.
Do tej pory ukazały się:
Tom I: Nathan Cohen „Książki, pisarze, gazety. Żydowskie życie literackie w Warszawie w latach 1918-1942”
Pierwszą książką ze współtworzonej wraz z Żydowskim Instytutem Historycznym serii „Jidyszland”, jest praca Nathana Cohena, profesora w katedrze Studiów Jidyszystycznych Uniwersytetu Bar-Ilana w Izraelu pt. Książki, pisarze, gazety. Żydowskie życie literackie w Warszawie w latach 1918-1942. Zainteresowania naukowe Autora skupiają się wokół historii kultury Żydów Europy Środkowo-Wschodniej w wiekach XIX i XX oraz dwudziestowiecznej literatury jidysz.
O książce: W dwudziestoleciu międzywojennym Warszawa stała się jednym z najważniejszych ośrodków żydowskiego życia literackiego w Europie Środkowo-Wschodniej. Tworzyli go coraz liczniej sprowadzający się do miasta pisarze, dziennikarze i działacze kulturalni, którzy nie tylko rozwijali twórczość we wszystkich trzech językach lokalnej społeczności żydowskiej: w jidysz, po hebrajsku i po polsku, ale także zabierali głos w sprawach dla niej najistotniejszych. Sercem tej różnorodnej działalności był Literatn-Farajn, Związek Literatów i Dziennikarzy Żydowskich z siedzibą przy Tłomackiem 13 – we wspomnieniach opisany barwnie m.in. przez Isaaca Bashevisa Singera i Zusmana Segałowicza. Książka odkrywa przed polskim czytelnikiem mało znany świat żydowskiej literatury i prasy, jakże ważny dla uzyskania pełnego obrazu bogatej kultury istniejącej w Polsce do czasu Zagłady.
Nathan Cohen „Książki, pisarze, gazety. Żydowskie życie literackie w Warszawie w latach 1918-1942”
Tom II: „Siedem ksiąg”. Wspomnienia Glikl z Hameln
II tomem z serii wydawniczej „Jidyszland” (współtworzonej przez Żydowski Instytut Historyczny oraz PTSJ) są wspomnienia legendarnej Glikl z Hameln. Ich przekładu z języka jidysz podjęła się Anna Rutkowski, zaś redaktorką naukową tomu jest Anna Jakimyszyn- Gadocha. Biografię autorki przybliża Joanna Degler: „Glikl urodziła się w 1645 r. w Hamburgu. Gdy miała czternaście lat, została wydana za mąż za bogatego jubilera – Chaima z Hameln, któremu urodziła dwanaścioro dzieci. Owdowiała w wieku czterdziestu czterech lat i zmuszona do utrzymywania rodziny, zajęła się handlem. Jednocześnie po śmierci męża popadła w depresję i trapiona bezsennością postanowiła spisywać nocami swoje dzieje, przede wszystkim z myślą o dzieciach, dla których pragnęła upamiętnić życie ich ojca. Swoje siedmiotomowe dzieło zaczęła pisać w 1691 a skończyła w 1719 r. Mamy w nim nie tylko barwny portret jej postaci, lecz również obraz epoki, w której żyła. Glikl opisuje zdarzenia rodzinne: narodziny dzieci, wesela, pogrzeby, życie handlowe miasta, pisze o wojnie, piratach, żołnierzach, epidemiach czy wreszcie nadziejach, jakie ożyły w narodzie żydowskim wraz z pojawieniem się Sabataja Cwi. Ze wspomnień wyłania się obraz kobiety silnej i przedsiębiorczej. Pierwsze wydanie drukiem opracowane przez Dawida Kaufmanna ukazało się w 1896 roku we Frankfurcie nad Menem. W 1910 r. czołowa żydowsko-austriacka feministka – Berta Pappenheim (która portretowała się w przebraniu za Glikl) przetłumaczyła wspomnienia na język niemiecki. Teraz w końcu będziemy mieli ten skarb literatury jidysz dostępny w polskim tłumaczeniu”. Dodatkowe informacje na temat Serii „Jidyszland” oraz autorki wspomnień można także odnaleźć na stronie ŻIH: https://bit.ly/3DVULd7
„Siedem ksiąg”. Wspomnienia Glikl z Hameln
Tom III: „Jidyszland. Nowe przestrzenie”
Tom prezentujący aktualny stan badań polskiej jidyszystyki.
Polska, obok USA i Izraela, stała się ważnym centrum badań jidyszystycznych, co właściwie nie powinno dziwić, jako że stanowi naturalne terytorium Jidyszlandu. Z drugiej jednak strony, rozwój ten jest swoistym fenomenem, zważywszy na wieloletnie zaniedbania w tej dziedzinie i odejście pokolenia badaczy urodzonych przed wojną, dla którego jidysz był językiem ojczystym.
Fragment Przedmowy: Po blisko piętnastu latach od ukazania się antologii Jidyszland – polskie przestrzenie, konstytuującej na nowo jidyszystykę w Polsce, naukowcy – związani głównie z Polskim Towarzystwem Studiów Jidyszystycznych – podjęli trud przedstawienia aktualnego stanu badań w kluczowych obszarach tematycznych. Zawarte w tomie prace współczesnych badaczy – starszego i młodszego pokolenia – porządkują dotychczasowe dokonania, a jednocześnie proponują świeże ujęcia, wykorzystanie nowych źródeł i innowacyjnych metodologii. Zredagowany przez Monikę Adamczyk-Garbowską, Joannę Degler i Magdalenę Rutę tom to obszerny interdyscyplinarny zbiór artykułów, dla których ramę problemową stanowi – wielorako rozumiana – obecność języka jidysz. Dwudziestu ośmiu autorów ujmuje tę obecność w rozmaitych perspektywach: historycznej i współczesnej, metodologicznej i osobistej, literaturoznawczej, kulturoznawczej, przekładoznawczej, historiograficznej czy lingwistycznej. Tytuł stanowi nawiązanie do wydanego w 2008 roku przez Ewę Geller i Monikę Polit pionierskiego tomu Jidyszland – polskie przestrzenie, w którym kluczem porządkującym była traktowana metaforycznie kategoria przestrzeni. [Fragment recenzji prof. dr hab. Eugenii Prokop-Janiec] Książka ukazała się w cyklu JIDYSZLAND przygotowanym przez Żydowski Instytut Historyczny im. Emanuela Ringelbluma i Polskie Towarzystwo Studiów Jidyszystycznych.
[Opis pochodzi ze strony Wydawnictwa Żydowski Instytut Historyczny]
Tom IV: „Chasydzka maszyna parowa i inne opowiadania. Antologia prozy jidysz (XVI-XIX wiek)”
Redaktorka tomu: dr Karolina Szymaniak
Chasydzka maszyna parowa to antologia prozy jidysz prezentująca utwory zarówno literatury dawnej, jak i współczesnej, w tym teksty już znane czytelnikom oraz nowe niepublikowane dotychczas przekłady. Tak duży przedział czasowy pozwala przedstawić ciągłość i ewolucję literatury jidysz, uwzględnienie zaś utworów nowszych – pokazać, że literatura jidysz nie kończy się wraz z Zagładą. Zaprezentowanemu wyborowi prozy jidysz autorstwa twórców i twórczyń – stanowiącemu propozycję wyboru kanonicznego – towarzyszą krótkie, syntetyczne teksty wprowadzające czytelnika w historię literatury jidysz poszczególnych epok.
Pomyślcie, skąd biorą się te wszystkie maszyny? Od kogo nauczyli się ci niegodziwcy, ci filozofowie, że dym ma taką siłę popychania ciężarów? Ha? Skąd? Najpewniej od cadyka, oby żył! Codziennie to oglądacie, a niczego nie dostrzegliście! Oj, wstyd i sromota! Czy nie oglądacie fajki cadyka codziennie podczas zbierania kwitlech? Ha? No, głupcy! Przecież to pierwsza maszyna parowa na świecie, z pomocą której cadyk transportuje grzeszne dusze, modlitwy i prośby prosto do nieba, i z powrotem! Z pomocą tej siły wznosi nowe światy i niszczy je, potrafi odmienić naturę! Fajka to poczta pomiędzy nim a archaniołem Michałem! To telegraf pomiędzy nim a Świętym, niech będzie błogosławiony – jest wszystkim i wszystko jest w niej!… No, czego się dziwicie, głupcy, że dym potrafi pchnąć tysiące pudów materii? Widzicie przecież, że unosi rzeczy duchowe do wyższego świata, że ta siła wypełnia świat! Tak, tak, braciszkowie! To za sprawą fajki cadyka powstały te tysiące maszyn parowych, głupotą byłoby łamać sobie nad nimi głowę!… – Słowa Szolema Szachny wszystkich nas oszołomiły.
Fragment utworu Chasydzka maszyna parowa Icchaka Joela Lineckiego. Źródło powyższego tekstu.
„Chasydzka maszyna parowa i inne opowiadania. Antologia prozy jidysz (XVI-XIX wiek)”.
2.2 - Jidyszowy numer „Kwartalnika Historii Żydów”
W trzecim numerze z 2024 r. „Kwartalnika Historii Żydów” znalazły się artykuły dotyczące badań jidyszowych, bazujące na wystąpieniach wygłoszonych podczas III Interdyscyplinarnej Konferencji PTSJ. Redaktorkami sekcji specjalnej „W kręgu polskiej jidyszystyki” były Joanna Degler i Magdalena Ruta.
3 - Seminaria friedmanowskie
Seminaria Friedmanowskie to regularne spotkania naukowe organizowane przez Polskie Towarzystwo Studiów Jidyszystycznych we współpracy z innymi instytucjami z różnych ośrodków w kraju. Patronuje im postać prof. Michała Friedmana, naszego wychowawcy i nauczyciela języka jidysz.
Dotychczas odbyły się następujące seminaria:
XVI Seminarium Friedmanowskie
współorganizowane przez Centrum Kultury Jidysz w Warszawie Transgresje w kulturze jidysz Centrum Kultury Jidysz, 1 grudnia 2024 r.
XV Seminarium Friedmanowskie
współorganizowane przez Instytut Filologii Germańskiej Uniwersytetu Łódzkiego Wielkie miasto w kulturze i literaturze jidysz Uniwersytet Łódzki, 12 listopada 2023 r.
XIV Seminarium Friedmanowskie
współorganizowane przez Instytut Filologii Germańskiej Uniwersytetu Łódzkiego Inny w kulturze i literaturze jidysz (wydarzenie online), 8 listopada 2020 r.
XIII Seminarium Friedmanowskie
współorganizowane przez Katedrę Judaistyki im. T. Taubego Uniwersytetu Wrocławskiego Jidysz i kultura popularna Wrocław (UWr), 27 października 2019 r.
XII Seminarium Friedmanowskie
współorganizowane przez Instytut Judaistyki Uniwersytetu Jagiellońskiego Wieś w literaturze jidysz Kraków (UJ), 18 listopada 2018 r.
XI Seminarium Friedmanowskie
instytucja współorganizująca: Instytut Historyczny Uniwersytetu Warszawskiego Wątki chrześcijańskie w piśmiennictwie jidyszowym Warszawa (UW), 8 kwietnia 2018 r.
X Seminarium Friedmanowskie
współorganizowane przez Katedrę Judaistyki Uniwersytetu Wrocławskiego Jidyszowe egodokumenty jako źródło do interdyscyplinarnych badań historyczno- społecznych, kulturowych i literaturoznawczych Wrocław (Kamienica pod Aniołami), 10-11 czerwca 2017
IX Seminarium Friedmanowskie
współorganizowane przez Zakład Kultury i Historii Żydów UMCS Literatura religijna w języku jidysz Lublin (UMCS), 15 marca 2015
VIII Seminarium Friedmanowskie
Żydzi polscy wobec I wojny światowej Warszawa (Centrum Kultury Jidysz), 29 listopada 2014
VII Seminarium Friedmanowskie
Teatr jidysz – wyzwania badawcze Wrocław (Synagoga Pod Białym Bocianem), 30 marca 2014
VI Seminarium Friedmanowskie
Wokół gramatyki języka jidysz – seminarium upamiętniające 100. rocznicę urodzin Profesora Michała Friedmana. Warszawa (Żydowski Instytut Historyczny), 30 stycznia 2013
V Seminarium Friedmanowskie
Łódź Łódź (Dom Pod Szczęśliwą Gwiazdą), 11 listopada 2012
IV Seminarium Friedmanowskie
zorganizowane przy współpracy z Zakładem Kultury i Historii Żydów UMCS Prasa i publicystyka jidysz Lublin (UMCS), 21 czerwca 2012
III Seminarium Friedmanowskie
zorganizowane przy współpracy Zakładu Studiów Żydowskich Uniwersytetu Wrocławskiego Kobiety i literatura jidysz Wrocław (Restauracja Casus), 31 marca 2012
II Seminarium Friedmanowskie
zorganizowane przy współpracy Katedry Judaistyki UJ oraz PTSŻ Wokół Nocą na starym rynku J. L. Pereca Kraków (Katedra/Instytut Judaistyki UJ), 6 listopada 2011
I Seminarium Friedmanowskie
Otwarte seminarium Polskiego Towarzystwa Studiów Jidyszystycznych poświęcone pamięci Michała Friedmana Warszawa (Żydowski Instytut Historyczny), 7 czerwca 2011
Seminarium PTSŻ-PTSJ (Kraków, 26-27 września 2016)
4 - Tłumaczenia
Tłumaczenia z języka jidysz
Polskie Towarzystwo Studiów Jidyszystycznych z oferuje profesjonalne usługi tłumaczeniowe z języka jidysz. W naszych szeregach znajdują się wybitni specjaliści, posiadający głęboką wiedzę i doświadczenie w dziedzinie jidyszystyki oraz przekładu literackiego.
Nasze doświadczenie
Nasz zespół składa się z doświadczonych tłumaczek i tłumaczy, którzy od wielu lat pracują z tekstami jidysz w różnych formach – od literatury pięknej przez dokumenty historyczne po teksty naukowe i publicystyczne. Członkowie i członkinie naszego Towarzystwa regularnie publikują prace naukowe i uczestniczą w międzynarodowych konferencjach jidyszystycznych, co pozwala im być na bieżąco z najnowszymi badaniami i trendami w tej dziedzinie.
Dlaczego my?
- Profesjonalizm i rzetelność – gwarantujemy najwyższą jakość tłumaczeń, dbałość o szczegóły i wierność oryginałowi.
- Szeroki zakres tematyczny – nasze usługi obejmują tłumaczenia literackie, naukowe, a także dokumenty historyczne.
- Pasja i zaangażowanie – jidysz to nasza pasja. Pracujemy z tekstami jidysz nie tylko zawodowo, ale również z miłości do tej unikalnej kultury i języka.
Jak zamówić tłumaczenie?
Aby skorzystać z naszych usług, prosimy o kontakt poprzez adres email: tlumaczenia.jidysz@gmail.com. Każde zlecenie traktujemy indywidualnie, dostosowując ofertę do potrzeb i oczekiwań naszych klientów.