W kwietniu 2015 r. minęła 100. rocznica śmierci wybitnego pisarza żydowskiego Icchoka Lejbusza Pereca. W związku z tym w dniach 7-10 września 2015 Muzeum Historii Żydów Polskich POLIN, Polskie Towarzystwo Studiów Jidyszystycznych, Fundacja Ochrony Dziedzictwa Żydowskiego oraz Międzynarodowy Ośrodek Badań nad Historią i Dziedzictwem Kulturowym Żydów Europy Środkowej i Wschodniej Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego Jana Pawła II zorganizowali międzynarodową konferencję naukową pt. „W kręgu Pereca”, poświęconą jego życiu i twórczości, a także szeroko pojętej spuściźnie literackiej i duchowej.

Konferencja została podzielona między dwa miasta, które odegrały w biografii Pereca kluczową rolę. Urodził się on w 1852 r. w Zamościu w rodzinie kupieckiej i po ukończeniu eksternistycznie studiów prawniczych pracował jako adwokat prywatny. Od roku 1875 pisał i publikował wiersze i poematy po hebrajsku, które zwróciły na niego uwagę czytelników i krytyków. Jednak prawdziwy przełom w jego twórczości stanowił opublikowany w 1888 r. poemat Monisz w języku jidysz. W tym samym roku Perec przeprowadził się do Warszawy i podjął pracę jako urzędnik w Warszawskiej Gminie Starozakonnych. Równocześnie prowadził nieformalny salon literacki w swoim mieszkaniu przy ul. Ceglanej 1 (dziś ul. Pereca) jako mentor wielu młodych pisarzy, którzy zapisali się w historii literatury jidysz. W Warszawie powstały najważniejsze utwory Pereca, m.in. dramaty Di goldene kejt (1909) i Baj nacht ojfn altn mark (1907) czy opowiadania na motywach chasydzkich i ludowych. Zajmował się także krytyką literacką i teatralną oraz publicystyką, w której chętnie wypowiadał się na tematy aktualne, m.in. w kwestii stosunków polsko-żydowskich. Konferencja, w której udział biorą naukowcy z Polski, Izraela, Francji, Niemiec, Szwecji, Wielkiej Brytanii, Australii, Kanady i Stanów Zjednoczonych stawia sobie za cel przypomnienie Pereca nie tylko jako pisarza, ale przede wszystkim jako człowieka-instytucji, dzięki któremu Warszawa przełomu XIX i XX w. stała się prawdziwą stolicą kultury jidysz.

Dlatego też jedna z sesji konferencyjnych odbyła się w całości w języku jidysz (z tłumaczeniem symultanicznym na język polski), też można było posłuchać performatywnego czytania utworów Pereca w oryginale w ramach cyklu wydarzeń „Perecjada”, przygotowanego we współpracy z Fundacją PSW Promocji Sztuki Współczesnej.

Więcej informacji i program tutaj.

Komitet Organizacyjny:

Dr Hanna Węgrzynek (Muzeum Historii Żydów Polskich POLIN)
Dr Joanna Nalewajko-Kulikov (Polskie Towarzystwo Studiów Jidyszystycznych, Polska Akademia Nauk)
Dr Karolina Szymaniak (Polskie Towarzystwo Studiów Jidyszystycznych, Żydowski Instytut Historyczny im. Emanuela Ringelbluma)
Dr Marek Tuszewicki (Polskie Towarzystwo Studiów Jidyszystycznych, Uniwersytet Jagielloński)
Gniewomir Zajączkowski (Fundacja Ochrony Dziedzictwa Żydowskiego)
Prof. dr hab. Sławomir Jacek Żurek (Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II)
Dr Monika Szabłowska-Zaremba (Polskie Towarzystwo Studiów Jidyszystycznych, Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II)